‘We zijn allemaal verbonden’ 

De moeder van Milton Koswal werkte altijd een jaar lang aan de grote kledingstukken voor Keti Koti. Elk jaar op 1 juli is Keti Koti de jaarlijkse herdenking van het slavernijverleden en de viering van de afschaffing ervan. Milton: “Als kind moest ik er niks van hebben. Waarom zou je willen vieren dat je voorouders slaafgemaakt waren? Door wat ik later allemaal leerde, zeg ik nu: Keti Koti is belangrijk voor iedereen. Laten we elkaar herdenken.” 

Milton was een peuter toen zijn moeder van Suriname naar Nederland verhuisde. Op school leerde hij over Nederland, maar niets over het slavernijverleden. Als jonge tiener las Milton het boek Wij slaven van Suriname door Anton de Kom. Hij zag films als The Color Purple, Roots en Beloved. “Ik kreeg tranen, ik wist niet waar ik het zoeken moest. Tot die tijd dacht ik dat onze roots in Zuid-Amerika lagen, nu leerde ik dat die ook in Afrika liggen. Ik begon mijn moeder te begrijpen. En ik wist: dit moet ik onderzoeken.”  

Honger naar informatie 

Milton werkt bij het Contact Center Amsterdam (14 020) en helpt bewoners met vragen over sociale voorzieningen. Daarnaast is hij actief in de stichting Brotherhood 4 REAL (B4REAL) die talentvolle jongeren een platform geeft voor muziek en theater.  

Al in zijn jonge jaren zette Milton zich in voor de samenleving. “Ik verdiende goed bij Fokker en wilde anderen helpen”, vertelt Milton. De Bijlmer kampte met criminaliteit, drugsverslaving en werkloosheid. Als positieve tegenhanger startte Milton samen met studenten Kon Makandra – kom bij elkaar. Ze regelden bijvoorbeeld huiswerkbegeleiding, en uitstapjes voor kinderen uit gezinnen met geldnood.  

Elkaar begrijpen 

“De vrijwilligers waren studenten uit onder andere Curaçao, Brazilië en Suriname. We hadden allemaal een honger naar informatie over onze roots en het slavernijverleden. We organiseerden ‘each one teach one’ informatiedagen. Ieder verdiepte zich dan in een thema en vertelde daarover.”  

Later ontstond B4REAL dat zich richtte op muziek en theater. Milton vertelt: “Kunst en cultuur brengt mensen bij elkaar. Je leert elkaar begrijpen, het kan conflicten oplossen. Keti Koti was onze eerste opdrachtgever, onze jongeren traden daar op. Inmiddels keek ik natuurlijk heel anders tegen die dag aan. Later wilde ook het Kwaku festival onze optredens en al gauw traden we op in heel Europa.” 

Welcome home 

“In de zoektocht naar mijn Afrikaanse roots ben ik gewoon ergens begonnen, in Senegal en Gambia. Ik heb geen dna-onderzoek laten doen, mijn broer wel”, zegt Milton. “Het was een spirituele reis. Diverse mensen daar zeiden: welcome home. Dat raakte me! Ze nodigden me thuis uit en deelden hun eten.” 

Zoekend 

Milton: “Ik ben nog steeds zoekende. Hoe was onze religie? Wat aten we? Gaf een slavenhouder de naam Koswal aan mijn voorouders? Als ik een Kowalski aan de telefoon krijg, vraag ik me af of dat gerelateerd is aan Koswal. Als je leert over alle connecties, ontdek je dat die zogenaamde verdeeldheid tussen mensen of ‘rassen’ niet bestaat. We zijn allemaal verbonden. 

Tijdens mijn dienstplicht zat ik gelegerd in legerplaats Seedorf met zwaar wapentuig. We werden gewaarschuwd voor de ‘vijand’ in het Oostblok. Maar ik kende die mensen niet eens. Waarom zou ik ze wat aandoen? Nu zijn die gebieden lid van de EU. Dus het kán. De mens kan evolueren. Ik houd hoop dat elke generatie het beter doet.” 

Ketenen verbreken 

Keti Koti betekent het verbreken van de ketenen. Milton vindt dat ook de Europeanen geketend zaten in hun denkbeelden en cultuur waarin apartheid en slavernij ‘normaal’ waren. “De materiële rijkdom die voortkomt uit het leed van slaafgemaakten, is nog goed zichtbaar in Amsterdam. Daarom moeten we erover blijven praten. Laten we elkáár herdenken”, zegt Milton.  

Elkaar nodig 

“Ondanks het rechtspopulisme zullen mensen inzien dat we elkaar nodig hebben. De bevolking vergrijst, het is een illusie dat we zonder migratie kunnen. Als wij oorlogsvluchtelingen de gelegenheid geven om onze taal te leren en te werken, krijg je een win-winsituatie. Zoals Eberhard van der Laan zei: zorg goed voor elkaar. Elkaar liefhebben is ons bestaansrecht. Dus kom naar Keti Koti en herdenk elkaar.” 

Zoals Milton al zei: muziek en cultuur brengen mensen samen. Dus geniet ook van de optredens en het eten op Keti Koti, en van onderstaand lied. “Dit lied laat zien dat diversiteit er al eeuwen is en hoe rijk die ons maakt”, sluit Milton af.  

Bron redactie Gemeente Amsterdam, Tekstschrijver Cécile Obertop

Luister naar “Amsterdam” en “Zomer in de Bijlmer” door Gerson Main